တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ပြင့္ေပၚရာေဒသ-မကၠာ (က) ကမာၻ႔ပထမဆုံး တမန္ေတာ္ အာဒမ္ပြင့္ရာေဒသ

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ပြင့္ေပၚရာေဒသ-မကၠာ (က) ကမာၻ႔ပထမဆုံး တမန္ေတာ္ အာဒမ္ပြင့္ရာေဒသ လူ႔သမိုင္းတြင္ ပထမဆုံး နဗီတမန္ေတာ္ အာဒမ္သည္ ဘတ္ကဟ္ေဒသ (ယခု မကၠာၿမိ့ဳ)၌ ပြင့္ေတာ္မူခဲ့သည္။ လူသားတို႔အတြက္ အလႅာဟ္ကို တသရာ ပထမဆုံး ဗဟို ေက်ာင္းေတာ္အျဖစ္ ကအ္ဘဟ္ေက်ာင္းေတာ္ကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ (ကုရ္အာန္ ၃း၃၃။ ၄၂း၇။ ၃း၉၆)။ ကအ္ဘဟ္ ေက်ာင္းေတာ္တြင္ ထူးဆန္းေသာ ေကာင္းကင္က် ေက်ာက္နက္တုံး (အဆြဝဒ္)ကို ယေန႔တိုင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ (ကအ္ဘဟ္ ေက်ာင္းေတာ္ တည္ေဆာက္ရမည့္ ေနရာကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က နဗီတမန္ေတာ္ အာဒမ္ကို ထို ေက်ာက္နက္တုံးခ်၍ ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္)

(ခ) တမန္ေတာ္ႀကီး အီဘရာဟီမ္၏ဆု

တမန္ေတာ္ႀကီး အီဘရာဟီမ္သည္ အလႅာဟ္၏ စမ္းသပ္မႈ အားလုံးကို ကမာၻ႔လူသားတို႔အတြက္ စံျပေဆာင္ရြက္ျပခဲ့၏။ တမန္ေတာ္ အီဘရာဟီမ္ႏွင့္ သားေတာ္ အစၥမာအီလ္တို႔သည္ ကအ္ဘဟ္ေက်ာင္းေတာ္၏ အုတ္ျမစ္ကို ျပန္လည္ ျမွင့္တင္ခဲ့၏။ အလႅာဟ္ထံတြင္ ဤကအ္ဘဟ္ေက်ာင္းေတာ္ရွိရာ ေဒသရွိ ၄င္းတို႔၏ မ်ိဳးဆက္ကို ႀကီးက်ယ္ေသာမ်ိဳးႏြယ္ ျဖစ္ေစရန္ႏွင့္ တမန္ေတာ္တစ္ပါး ပြင့္ေစရန္ေတာင္းဆုကို အလႅာဟ္ လကၡံ သေဘာတူေတာ္မူခဲ့၏။ (ကု၇္အာန္ ၂း၁၂၈-၁၂၉)

(ဂ) ေရွးတမန္ေတာ္မ်ားစြာတို႔၏ သတင္းေကာင္း ေရွးတမန္ေတာ္မ်ားစြာတို႔၏ ေဟာၾကားခ်က္က်မ္းမ်ား အရ ေကဒါမ်ိဳးႏြယ္မ်ား (တမန္ေတာ္ အီစၥမာအီလ္၏ သားေတာ္တစ္ပါး၏ မ်ိဳးႏြယ္) ေနထိုင္ရာေဒသ၊ ပါရန္ေတာင္ကုန္းေဒသ၊ အိႏၵိယကၽြန္းဆြယ္၏ အေနာက္ဘက္ေဒသ၊ ကုလားအုတ္ကို အစီးအနင္းျပဳလုပ္ရာေဒသ၊ သဲကႏာၱရေဒသတြင္ တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ ပြင့္မည္ဟု ဆိုထားသည္။

(ဃ) ပထဝီဝင္အေနအထား တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္ ပြင့္ေတာ္မူစဥ္က အာေရဗ်သည္ ပထဝီဝင္အေနအထားအရ အေရွ့ဘက္တြင္ တရုတ္ျပည္ႏွင့္ အႏၵိယ ေျမာက္ဘက္တြင္ ပါရွန္ႏွင့္ေရာမ၊ ဂရိႏွင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၊ အေနာက္ဘက္တြင္ အီဂ်စ္၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ယီမင္ႏွင့္ အဘီဆီးနီးယား၊ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား၊ စေသာ ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ထြန္းကားခဲ့ရာ ေဒသတို႔၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ ရွိေနခဲ့၏။

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္၏အမည္ မုဟမၼဒ္(ဝါ) အဟ္မဒ္ (၁) ခ်ီးမြမ္းျခင္းခံထိုက္သူ

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ႀကီး၏ အမည္ကား မုဟမၼဒ္ျဖစ္သည္။ အဓိပၸာယ္ကား ခ်ီးမြမ္းျခင္းခံထိုက္သူဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အျခားအမည္ တစ္ခုမွာ‘အဟ္မဒ္’ ‘အလႅာဟ္ကို ခ်ီးမြမ္းေထာမနာျပဳသူ’ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ (ကုရ္အာန္ ၄၈း၂၉ ၊၆၁-၆)

(၂) ‘မ’ အကၡရာ၏ ဆန္းၾကယ္မႈ လူ႔သမိုင္း၏ ပထမဆုံး နဗီတမန္ေတာ္၏ အမည္မွာ အာဒမ္ျဖစ္၏။ ‘အ’ အကၡရာျဖင့္စ၍ ‘မ’ အကၡရာျဖင့္ ဆုံးထားသည္။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ နဗီတမန္ေတာ္တို႔၏ သမိုင္းကို အာဒမ္ကစခဲ့၍ ဒုနိယာေလာကတြင္ မ်ားစြာေသာ နဗီမ်ား ပြင့္ၾကၿပီး ေနာက္ဆုံး နဗီတမန္ေတာ္ခ်ဳပ္မွာ မုဟမၼဒ္ ျဖစ္ေပသည္။

ေနာက္ဆုံး တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္(သို႔) ႀကီးက်ယ္ေသာ အလင္းျပ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး ပြင့္ေပၚမည္ကို ကမာၻႏွင့္အဝန္း ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကရာ ထိုပုဂၢိဳလ္ႀကီး၏ အမည္နာမႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေရွးတမန္ေတာ္မ်ား၏ သင္ၾကားခ်က္မ်ား၊ က်မ္းမ်ားတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာစကားအသီးသီးျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းျခင္းခံထိုက္သူ (မုဟမၼဒ္) မိမိ၏ အရွင္သခင္ကို ခ်ီးမြမ္းေထာမနာျပဳသူ (အဟ္မဒ္)၊ ေမတၱာရွင္ ကရုဏာရွင္၊ “မ” ဟူေသာ အကၡရာပါဝင္မည့္ အမည္ရွင္။(မ) အကၡရာသုံးလုံးပါဝင္မည့္ အမည္ရွင္၊ ‘မဟာမ’ ႀကီးက်ယ္ေသာ(မ) အကၡရာအမည္ရွင္ စသည့္ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိႏိုင္ေပသည္။ (၃) ဘြဲ႔အမည္၊ ေလာကခပ္သိမ္းအတြက္ ေမတၱာကရုဏာရွင္ အလႅာဟ္သည္ ေနာက္ဆုံးတမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္ကို ‘ရဟ္မတ္သုလ္လိလ္အာလမီန္း’ ေလာကအေပါင္းအတြက္ ေမတၱာ ကရုဏာေတာ္ရွင္ဟု ဘြဲ႔ေပးထား၏။ (ကုရ္အာန္ ၂၁း၁၀၇)။ မုဟမၼဒ္ဟူေသာ အမည္တြင္(မ) အကၡရာသုံးလုံး ပါဝင္၍ ဘြ႔ဲအမည္မွာ ေမတၱာရွင္ ျဖစ္ေပသည္။

(၄) သူေတာ္စင္တစ္ေသာင္းႏွင့္ လာမည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တမန္ေတာ္ ေရွးက်မ္းမ်ားစြာတို႔တြင္ ေနာက္ဆုံး တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ‘ကုလားအုတ္’ကို အစီးအနင္းျပဳသူ {Camel Rider} ျဖစ္မည္ဟု ဆိုထား၏။ သူေတာ္စင္ေပါင္း တစ္ေသာင္း {Ten thousand saints} သို႔မဟုတ္ ႏြားတစ္ေသာင္းႏွင့္ လာမည္ဟု ဆိုထား၏။ အာေရဗ်တြင္ ကုလားအုတ္မွာ အစီးအနင္းျဖစ္၏။ မကၠာဟ္ကို ကာဖိရ္မုရွရိက္တို႔လက္မွ ေအာင္ႏိုင္ေသာေန႔တြင္ ေနာက္လိုက္ဆြဟာဗာ (သာဝက) တစ္ေသာင္းျဖင့္ မုဟမၼဒ္သခင္ ၾကြလာခဲ့၏။ ကမာၻ႔သမိုင္း၏ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေလာကအားလုံးတြင္ စံတင္ေလာက္ေအာင္ ေမတၱာတရားျပခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဘုရင္ {Prince of peace} ျဖစ္ခဲ့၏။

>‘အြမၼီ’ စာေပ မသင္ၾကားရသူ တမန္ေတာ္ႏွင့္ သစၥာတရား၏ ဝိညာဥ္

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ ငယ္စဥ္ကပင္ မိဘမဲ့ဘဝေရာက္ခဲ့၏။ ‘အြမၼီ’ေခၚ စာေပသင္ၾကားျခင္း မခံရသူ ျဖစ္ခဲ့သည္။ (ကုရ္အာန္ ၇း၁၅၇။ ၆၂း၂)။

စင္စစ္ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ ေခတ္တိုင္းအတြက္ လူသားထုတစ္ရပ္လုံးႏွင့္ ယွဥ္ေသာ တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ ျဖစ္ၿပီး အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံေတာ္မွ ေခတ္တိုင္းအတြက္ လမ္းညႊန္ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ကို လကၡံရမည့္သူ ျဖစ္ေပရာ မုဟမၼဒ္သခင္အား လူသားဆရာမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ လူ႔အေတြးအေခၚမ်ားမွ ကင္းေစရန္ “အြမၼီ” အျဖစ္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ စီမံမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ေရွးတမန္ေတာ္မ်ားမွ သင္ၾကားခ်က္တြင္ ေနာက္ဆုံး တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ {Uniettered Prophet} စာေပမတတ္ေျမာက္သူ၊ ဆရာမရွိသူ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ေတြ႔ရွိႏိုင္ေပသည္။

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ စာေပမသင္ၾကားခဲ့ ရေသာ္လည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံမွ ဝဟီလမ္းညႊန္ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ကို ကမာၻ႔ လူသားတို႔ထံ ႏႈတ္မွ ဆင့္ျပန္ရမည္ ျဖစ္ေပရာ အလႅာဟ္သည္ မုဟမၼဒ္သခင္၏ ကိုယ္က်င့္သိကၡာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ငယ္စဥ္ကပင္ စ၍ အျပစ္ကင္းစြာ ထားခဲ့၏။

တမန္ေတာ္မျဖစ္မီကပင္ အာေရဗ်၌ ‘အလ္အမီးန္’ ‘အတ္ဆြာဒစ္က္’ (ရုိးသားေျဖာင့္မတ္သူ သစၥာရွင္) စသည့္ ဂုဏ္ပုဒ္တို႔ျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေနခဲ့၏။ ၄င္း၏ႏႈတ္မွ မည္သည့္အခါမွ မုသား မထြက္ေၾကာင္း အာရပ္တို႔ ယုံၾကည္ခဲ့ၾက၏။ (အိဗနိဟိရွမ္။ တဗာရီႏွင့္ အိဘနီစာအတ္က်မ္း)

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္ ပြင့္ေတာ္မူစဥ္က ကမာၻအရပ္ေဒသတို႔တြင္ အလႅာဟ္ခ်ေပးခဲ့ေသာ မူရင္းက်မ္းမ်ားပ်က္ကာ အေမွာင္လႊမ္းမိုးေနေပၿပီ။ အာေရဗ် တစ္ခြင္တြင္ ရုပ္တုမ်ားစြာ ထုလုပ္ကိုးကြယ္ျခင္း၊ အရက္ေသစာကို စည္ႏွင့္တည္၍ ေသာက္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကၽြန္တို႔ ဘဝအခြင့္အေရး ဆုံးရႈံးေနျခင္း၊ ဖခင္တို႔က သမီးမိန္းကေလးေမြးလာလ်င္ ေျမျမဳပ္သတ္ပစ္ျခင္း၊ ေမတၱာတရား ေခါင္းပါးကာ ရန္လိုစစ္ေသြးၾကြေနျခင္း စသည့္ အက်င့္ဆိုးမ်ားျဖင့္ အေမွာင္ေခတ္ၾကားဝယ္ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ ေသာက္စား ကာမ ကင္းစင္ျခင္း၊ ရုပ္တုမကိုးကြယ္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ ေျဖာင့္မတ္၍ အမွန္စကားသာေျပာဆိုရုံျဖင့္ အာရပ္မ်ိဳးႏြယ္မ်ားအားလုံးက သစၥာရွင္အျဖစ္ ေလးစားျခင္းခံခဲ့ရ၏။

>ေလာကခပ္သိမ္းအတြက္ ေမတၱာရွင္ ပြင့္ေတာ္မူျခင္း

မုဟမၼဒ္သခင္သည္ မိမိပတ္ဝန္းက်င္ရွိ အေမွာင္ေခတ္ႏွင့္ အက်င့္မွားတို႔ကို စိတ္မခ်မ္းေျမ့ဘဲ မကၠာၿမိ့ဳေတာ္၏ ေျမာက္ဘက္(၃)မိုင္ အကြာရွိ “ဟီရာ” လိုဏ္ဂူသို႔သြားေရာက္ တရားဆင္ျခင္လ်က္ရွိ၏။ ထိုအေတာအတြင္း အျမင္မ်ား၊ အိပ္မက္မ်ားသည္ ျပင္ပတြင္ အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေပၚလာသည္ကို ေတြ႔ေန၏။ ဤသို႔ျဖင့္ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ သက္ေတာ္(၄၀) ျပည့္ေခ်ၿပီတည္း။

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၆၁၀ ခုႏွစ္ လျမတ္ရမ္ဇမ္၏ ညဥ့္တစ္ညဥ့္ (သမိုင္းပညာရွင္ အိဘနိစအတ္၏ တြက္ခ်က္မႈအရ ဟစ္ဂ်ရီခုႏွစ္ မတိုင္မီ ၁၃ ႏွစ္ ရမ္ဇမ္လျမတ္၏ ၁၇ ရက္ေန႔ည)တြင္ ျဖစ္သည္။ စၾကဝဠာ ေလာကခပ္သိမ္းတို႔၏အရွင္ အလႅာဟ္၏ အမိန္႔ေတာ္အရ မလာအိကဟ္ ေကာင္းကင္တမန္ခ်ဳပ္ ဂ်ီဘရာအီလ္ သက္ဆင္းလာ၏။ ဟီရာလိုဏ္ဂူအတြင္း နက္နဲစြာ တရားဆင္ျခင္ေနေသာ မုဟမၼဒ္သခင္ကို ေကာင္းကင္တမန္က ဖတ္ေလာ့ (အစ္ကရအ္)ဟု ညႊန္ၾကား၏။ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ ထူးဆန္းေသာ ႀကီးက်ယ္သည့္ အေတြ႔အႀကံဳေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ကၽြႏု္ပ္ဖတ္တတ္သူမဟုတ္ပါ’ဟု ေျဖဆိုေတာ္မူ၏။

ဤသို႔ျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ မလာအိကဟ္ခ်ဳပ္သည္ မုဟမၼဒ္သခင္၏ ရင္ကိုေပြ႔ဖက္၍ ‘ဖတ္ေလာ့’ဟု ညႊန္ၾကားကာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္၏ ပထမဆုံးေသာ အာယာသ္ေတာ္ ၅ပါးကို ရြတ္ဆိုျပေလသည္။ မုဟမၼဒ္သခင္၏ သန္႔စင္ေသာ ႏႈတ္ေတာ္မွလည္း ထိုအာယာသ္ေတာ္ ၅ပါး ထြက္ေပၚလာေလသည္။ ျဖဴစင္ေသာ စိတ္ႏွလုံးတြင္လည္း စြဲၿမဲေနေတာ့သည္။

(၁) ဖတ္ေလာ့-အသင့္အား ေမြးျမဴဖန္ဆင္းေတာ္မူေသာ အရွင္ျမတ္၏ နာမေတာ္ကို အစျပဳ၍။ ထိုအရွင္ျမတ္သည္ (သက္ရွိသက္မဲ့ ခပ္သိမ္းတို႔ကို) ဖန္ဆင္းေတာ္မူခဲ့၏။

(၂) ထိုအရွင္ျမတ္သည္ လူသားကို (အလတ္က္) တြယ္ကပ္ေသာ အရာျဖင့္ ဖန္ဆင္းေတာ္မူခဲ့သည္။

(၃) ဖတ္ေလာ့ (ေၾကြးေၾကာ္ေလာ့) စင္စစ္ အသင့္အားဖန္ဆင္း ေမြးျမဴေတာ္မူေသာ အရွင္ျမတ္သည္ အလြန္ရက္ေရာစြာ ေပးကမ္း ခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူေသာ အရွင္ျဖစ္ေတာ္မူ၏။

(၄-၅) ထိုအရွင္ျမတ္သည္ ကေလာင္ျဖင့္ သင္ၾကားေပးေတာ္မူ၏။ ထိုအရွင္ျမတ္သည္ လူသားတို႔ကို သူတို႔မသိေသာ အရာမ်ားကို သင္ၾကားေပးေတာ္မူခဲ့၏။ (ကုရ္အာန္၉၆း၁-၅)

အထက္ပါအတိုင္း အလႅာဟ္ထံေတာ္မွ ကမာၻ႔လူသားတို႔ အတြက္ ေနာက္ဆုံး ဝဟီလမ္းညႊန္ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ စတင္ က်ေရာက္ေသာညဥ့္သည္ ‘ကဒရ္ည’ဟု မည္တြင္ေလသည္။ မုဟမၼဒ္သခင္ တရားဆင္ျခင္ရာ ဟီရာလိုဏ္ဂူ (သုေတသနလိုဏ္ဂူ)ရွိရာ ေတာင္ကုန္းသည္လည္း ဂ်ဘာလ္အ(န္)ႏူရ္ (အလင္းေရာင္ေတာင္ကုန္း)ဟု အမည္တြင္ေလသည္။ စၾကဝဠာေလာကခပ္သိမ္းအတြက္ ေမတၱာရွင္ကား ပြင့္ေလၿပီတည္း

“ဧကန္မလြဲ ငါအရွင္ျမတ္သည္ပင္ ယင္း ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ကို “လိုင္လသုလ္ကဒရ္” ညဥ့္ျမတ္၌ ခ်ေပးသနားေတာ္မူခဲ့၏” (ကုရ္အာန္ ၉၇း၁)

“အမွန္ေသာ္ကား ငါအရွင္ျမတ္သည္ အသင္(မုဟမၼဒ္)အား ခပ္သိမ္းကုန္ေသာ လူတို႔အဖို႔ ဝမ္းေျမာက္ဖြယ္ရာ သတင္းေျပာၾကားသူ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ သတိေပးႏႈိးေဆာ္သူအျဖစ္ လည္းေကာင္း ေစလႊတ္ေတာ္မူ၏” (ကုရ္အာန္ ၃၄း၂၈)

“စင္စစ္ေသာ္ကား ငါအရွင္ျမတ္သည္ အသင္(မုဟမၼဒ္)အား ေလာကခပ္သိမ္းအတြက္ ေမတၱာကရုဏာေတာ္အျဖစ္သာလ်င္ ေစလြတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ (ကုရ္အာန္ ၂၁း၁၀၇)

“အသင္တို႔ထံသို႔ အလင္းေရာင္ႏွင့္ ထင္ရွားလွစြာေသာ (ကုရ္အာန္)က်မ္းေတာ္ျမတ္သည္ စင္စစ္ဧကန္ ေရာက္ရွိလာခ့ဲေခ်ၿပီ” (ကုရ္အာန္ ၅း၁၅)

ထိုကဒရ္ညဥ့္မွအစျပဳ၍ (၂၃)ႏွစ္တာ ကာလပတ္လုံး အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ထံေတာ္မွ ဝဟီကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ က်ေရာက္ခဲ့ရာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၆၃၂ တြင္ ၿပီးျပည့္စုံခဲ့ေလသည္။ ကမာၻပ်က္မည့္ေန႔တိုင္ ေခတ္တိုင္း လူသားတိုင္း အတြက္ အ့ံဖြယ္သက္ေသ လကၡဏာႏွင့္ ဝဟီလမ္းညႊန္အျဖစ္ မေျပာင္းလဲဘဲ တည္ရွိေနေပေတာ့သည္။

မုဟမၼဒ္သခင္သည္ နဗီအျဖစ္ လူသားတိုင္းအတြက္ ပြင့္ေတာ္မူၿပီး ေနာက္ ကမာၻႀကီးသည္လည္း လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး တိုးတက္လာၿပီး လူသားတို႔ တစ္ကမာၻလုံးကို သိခဲ့ၾကရုံမွ်မက အလႅာဟ္သည္ လူသားတို႔အား သိပၸံေခတ္၊ အာကာသေခတ္၊ ကြန္ျပဴတာေခတ္ စသည္ျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ အသိဉာဏ္တိုးျမွင့္၍ မိမိ၏ သက္ေသလကၡဏာမ်ားကို ျပလ်က္ရွိေနေပေတာ့သည္။ ကုရ္အာန္ စတင္က်ေရာက္ေသာ ရမ္ဇမ္လကို မုစ္လင္မ္တိုင္းအတြက္ ႏွစ္စဥ္ ဆီြယာမ္ ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ရာ လအျဖစ္ (ဟစ္ဂ်ရီ ၂ ခုႏွစ္တြင္) အလႅာဟ္က သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ (ကုရ္အာန္ ၂း၁၈၃-၁၈၅)

>သစၥာတရား၏ ဝိညာဥ္ႏွင့္ ၿပီးျပည့္စုံေသာ အလင္းေရာင္

“အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ မိုးေကာင္းကင္မ်ားႏွင့္ ကမာၻႃဂိုလ္တို႔၏ ႏူရ္(တရားအလင္းေရာင္ျခည္ေတာ္ရွင္) ျဖစ္ေတာ္မူ၏” (ကုရ္အာန္၂၄း၃၅)

“၄င္းတို႔သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ တရားလင္းေရာင္ျခည္ကို မိမိတို႔၏ ပါးစပ္ျဖင့္ၿငိမ္းသတ္လိုၾက၏။ သို႔ရာတြင္ ကာဖရ္ေသြဖည္ ျငင္းပယ္သူမ်ား မႏွစ္ၿမိ့ဳၾကေသာ္လည္း အလႅာဟ္သည္ မိမိ၏ တရားလင္းေရာင္ျခည္ကို ျပည့္ဝစုံလင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေတာ္မူသည့္ အရွင္ျမတ္ပင္ျဖစ္၏။ (ကုရ္အာန္ ၆၁း၈)

အလႅာဟ္သည္ စၾကဝဠာ ေလာကခပ္သိမ္းရွိ သက္ရွိသက္မဲ့ခပ္သိမ္းတို႔ထံ ၄င္းတို႔ အသီးသီးအား ဖန္ဆင္းခံရသည့္ သဘာဝႏွင့္အညီ က်င့္ႀကံေနထိုင္ႏိုင္ရန္ ဝဟီလမ္းညႊန္ ေပးေတာ္မူ၏။ လူသားတို႔ထံလည္း ‘ဟတ္က္’ေခၚ စၾကဝဠာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ သစၥာတရားႏွင့္ ‘ဒီႏူလ္ဟတ္’ေခၚ သစၥာတရား၏ လမ္းစဥ္ကို လူသား နဗီ တမန္ေတာ္မ်ား ပြင့္ေစေတာ္မူ၍ ဝဟီလမ္းညႊန္ ေပးေတာ္မူ၏။ လူေလာကတြင္ အလႅာဟ္ထံမွ တရားေရာင္ျခည္ ေမွးမိွန္သြားတိုင္း အလႅာဟ္သည္ နဗီတမန္ေတာ္ ပြင့္ေစ၍ ထြန္းညိွေပးၿမဲသာ ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ေရွးနဗီတမန္ေတာ္အားလုံးတို႔က မိမိတို႔၏ ေဟာၾကားေသာ လမ္းညႊန္သည့္ေခတ္တိုင္းအတြက္ တည္ၿမဲမည္မဟုတ္။ ေနာက္ဆုံး တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ ပြင့္မည္ဟုသာ ဆိုခဲ့ၾကသည္။

ထိုတမန္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ေနာက္ဆုံးလမ္းညႊန္သည္သာ ကမာၻပ်က္တိုင္ တည္ၿမဲမည္ဟု ဆိုခဲ့ၾက၏။ အလႅာဟ္ထံမွ ဝဟီလမ္းညႊန္ကို လူသား နဗီမ်ားထံ မလာအိကဟ္ခ်ဳပ္ ဂ်ီဘရာအီလ္က သယ္ေဆာင္ေပးေလ့ရွိ၏။ မလာအိကဟ္ခ်ဳပ္၏ ဘြဲ႔မွာ “ရူဟူလ္အမီးန္” သစၥာတရား၏ ဝိညာဥ္ႏွင့္ “ရူဟူလ္တြလ္ဒုစ္” သန္႔စင္ေသာ ဝိညာဥ္ေတာ္ ျဖစ္၏။ (ကုရ္အာန္ ၂၆း၁၉၃။ ၁၆း၁၀၂)

အလႅာဟ္က မုဟမၼဒ္သခင္အား သစၥာတရားႏွင့္ တမန္ေတာ္ (ရစူလ္ဗစ္လ္ ဟတ္က္) (ကုရ္အာန္ ၃း၁၇၄)ဟု ဆိုထား၏ တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္အား ဒီႏူလ္ဟတ္က္ သစၥာတရား၏ လမ္းစဥ္ကို ေနာက္ဆုံး ထြန္းညိွေစခဲ့သည္။ (ကုရ္အာန္ ၆၁း၉)။

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္ ထြန္းညိွခဲ့ေသာ တရားအလင္းေရာင္ ကုရ္အာန္သည္ အလႅာဟ္၏ ကတိေတာ္ႏွင့္ ေရွးတမန္ေတာ္၏ ေဟာၾကားခ်က္ အတိုင္း ၿပီးျပည့္စုံစြာ တစ္လုံးတစ္ပါဒ မေျပာင္းလဲဘဲ ယေန႔တိုင္ ရွိေနေပသည္။ ကမာၻပ်က္တိုင္ ဆက္လက္တည္ရွိေနဦးမည္သာတည္း။