မိုးစက္ဘေလာ့ဂ္မွ ႀကိဳဆိုပါ၏

တမန္ေတာ္ျမတ္ မုဟမၼဒ္ {AD 571-632}
မကၠာေခတ္ကာလ
တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ ခရစ္ ၅၇၁ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ၊၂၂ရက္ေန႔ အရုဏ္ဦးတြင္ ဖြားျမင္သည္။အဗ္ဒုလႅာဟ္သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္မဖြားျမင္မီ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသို႔ ကုန္ကူးသန္းရန္အသြား မဒီနာၿမိဳ့တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ မိခင္ျဖစ္သူ အာေမနဟ္သခင္မသည္ တမန္ေတာ္ျမတ္ေမြးဖြားၿပီး(၄)ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ျပန္သည္။ မိဘမရွိသည့္ေနာက္ အဖိုးျဖစ္သူ အဗ္ဒုလ္မုသြာလိဗ္က ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သည္။ မိဘမဲ့သူ မုဟမၼဒ္သည္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ မိမိဘဝကို ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့သည္။ မည္သူ႔ကိုမွ် ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး မျဖစ္ေစခဲ့ေပ။ ဖ်က္လတ္သြက္လက္ေသာ မုဟမၼဒ္ကေလးကို အားလုံးက လိုလိုလားလားရွိခဲ့သည္။ အရွက္ႀကီးသည္၊ သစၥာတရားႀကီးသည္၊ တာဝန္ကို ေက်ပြန္သည္။ အလဟႆစကားႏွင့္ အက်ိဳးမဲ့လုပ္ရပ္ကို ငယ္စဥ္ကတည္းကေရွာင္ခဲ့သည္။ ၈ ႏွစ္ ၂ လအရြယ္တြင္ အဖိုးျဖစ္သူ အဗ္ဒုလ္မုသြာလိဗ္ ကြယ္လြန္၍ ဘႀကီးျဖစ္သူ အဗူသြာလိဗ္ႏွင့္ အတူ ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ကုန္ကူးသန္းရင္း ၁၂ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ဘႀကီးႏွင့္အတူ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံဘက္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေဒသႏၱရဗဟုသုတ ရခဲ့သည္။ ၁၅ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ ေဖဂ်ာရ္စစ္ပြဲတြင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေဒသခံတို႔ႏွင့္အတူ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ကလ္ဖိဖူဇူလ္ လူမႈဝန္ထမ္း အဖြဲ႔အစည္းတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၂၃ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသို႔ ကုန္သည္အျဖစ္ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ သက္ေတာ္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ခတီဂ်ာသခင္မႏွင့္ ထိမ္းျမားခဲ့သည္။ သူမသည္ မုဆိုးမတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး တမန္ေတာ္ျမတ္ႏွင့္အတူ အစၥလာမ့္လႈပ္ရွားကာလတြင္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ အိမ္ေထာင္ရွင္မ စံျပအမ်ိဳးသမီးျဖစ္သည္။ သား၂-ဦး၊ သမီး ၃-ဦးထြန္းကားခဲ့သည္။ စီးပြားေရးအေျခအေန ေကာင္းမြန္လာခဲ့၍ အားလပ္ခ်ိန္တြင္ သစၥာတရားရွာေဖြရန္ ဟီရာလိႈဏ္ဂူတြင္ တရားအားထုတ္ခဲ့သည္။ အသက္ ၄၀-အရြယ္A.D-၅၉၆ ခုႏွစ္တြင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံေတာ္မွ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ဝဟီလမ္းညႊန္ခ်က္ က်ေရာက္လာၿပီး နဗူဝသ္တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဇနီးျဖစ္သူ ခတီဂ်ာသခင္မ၊ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ အဗူဗကရ္ႏွင့္ သားရင္းပမာျဖစ္သူ ညီငယ္ အလီက အစၥလာမ္ကို စတင္လကၡံခဲ့သည္။ ၃-ႏွစ္တိတိ အစၥလာမ္ ေဒသနာေတာ္ကို လွ်ိဳ႔ဝွက္စြာေဟာေျပာဖိတ္ေခၚခဲ့ရာ ပညာတတ္မ်ား သစၥာတရားကို ရွာေဖြလိုသူမ်ား ဆင္းရဲသားလူတန္းစားႏွင့္ သူႁကြယ္တစ္ခ်ိဳ႔ အစၥလာမ္ကို လကၡံခဲ့ၾကသည္။ ဆြဖာေတာင္တန္းရွိ ရကမ္မစ္ဂူပီတြင္ လွ်ိဳ႔ဝွက္စြာ ဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္လွစ္ထားခဲ့သည္။
A.D ၆၁၃>အစၥလာမ္ေဒသနာေတာ္ကို ဆြဖာေတာင္ထိပ္ေပၚသို႔တက္ကာ အတိအလင္းေၾကညာခဲ့ရာ ျပက္ရယ္ျပဳျခင္းကိုခံခဲ့ရသည္။
A.D ၆၁၄>ကုရုိက္ရွ္ တို႔သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ဘႀကီးျဖစ္သူ အဗူသြာလိဗ္အား အမ်ိဳးမ်ိဳးဖိအားေပးကာ အစၥလာမ္ကိုမပို႔ခ်ရန္ တြန္အားေပးခဲ့သည္။ နဗူဝသ္၏ တတိယႏွစ္မွ ပဥၥမႏွစ္အထိ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိအမ်ိဳးအႏြယ္ မ်ား၏ ဆန္႔က်င္မႈကိုခံရၿပီး မဥၥႏွစ္မွစ၍ ျပင္းထန္ေသာ ဖိႏွိပ္မႈကို ဆက္လက္ခံရျပန္သည္။ယင္းဒဏ္ကို မခံႏိုင္၍ မုစ္လင္မ္တို႔အား ပင္လယ္နီကိုေက်ာ္ျဖတ္ကာ၍ အာဖရိကတိုက္ရွိ အီသီယိုးပီးယားႏိုင္ငံသို႔ ဟိဂ်ရသ္ျပဳေစခဲ့သည္။ ကာဖိရ္တို႔သည္ ဤေဝးလံေသာေဒသအထိ သြားေရာက္ဒုကၡေပးခဲ့ျပန္သည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ အစၥလာမ္သာသနာသည္ မဒီနာမေရာက္ခင္အလွ်င္ အာဖရိကတိုက္သို႔ ေရာက္ရွိျခင္းျဖစ္သည္။
A.D ၆၁၅>ဆ႒မႏွစ္တြင္ အုမရ္သခင္ႏွင့္ ဟမ္ဇာသခင္တို႔ အစၥလာမ္ကိုလကၡံလာ၍ အင္အားတိုးလာခဲ့သည္။ အစၥလာမ္ကိုလကၡံသူတို႔ တစ္စတစ္စ မ်ားျပားလာ၍ မကၠာသားတို႔သည္ မုစ္လင္မ္တို႔အား သတၱမႏွစ္မွ ဒႆမႏွစ္အထိ မကၠာအျပင္ဘက္ရွိ ဗာေဗအဗူသြာလိဗ္ အရပ္၌ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ အပယ္ခံဘဝတြင္ ေနထိုင္ေစခဲ့သည္။ဤကာလတြင္ ဘႀကီးျဖစ္သူ အဗူသြာလိဗ္ကြယ္လြန္ၿပီး(၂)လ အၾကာတြင္ ဇနီးျဖစ္သူ ခတီဂ်ာသခင္မ ကြယ္လြန္ခဲ့ျပန္သည္။
A.D ၆၁၉>ဒႆမေျမာက္ႏွစ္တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ သြာအိဗ္ၿမိဳ့သို႔ အစၥလာမ္ကို ေဟာၾကားရန္ သြားေရာက္ခဲ့ရာ ဝိုင္း၍ခဲႏွင့္ေပါက္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ေသြးေျမက်ခဲ့ရသည္။ သြာအိဗ္မွအျပန္တြင္ ေမအ္ရာဂ်္ခရီးစဥ္သြားခဲ့ရ၍ ခရီးစဥ္မွအျပန္ လူသားတို႔အတြက္ လမ္းညႊန္ခ်က္တရား(၁၄)ခ်က္(စူရဟ္ ဗနီအိစၥရာအီလ္)ကို ယူေဆာင္လာခဲ့သည္။ယင္းႏွစ္တြင္ မဒီနာၿမိဳ့သားတို႔ အစၥလာမ္ကိုလကၡံလာသည့္အျပင္ မဒီနာသို႔လာေရာက္ရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည။ ယင္းသည္ အစၥလာမ့္သမိုင္း၏ အလွည့္အျပာင္းကိုျဖစ္ေစခဲ့ေသာ ဗိုင္အသ္သကၠဝါ အျဖစ္ထင္ရွားလွေပသည္။ မဒီနာၿမိဳ့သားတို႔သည္ ဒုတိယအႀကိမ္လာေရာက္အၿပီးတြင္ မကၠာၿမိဳ့ရွိ မုလင္မ္တို႔သည္တဖြဲဖြဲ မဒီနာသို႔ ထြက္ခြာသြားေတာ့သည္။
မဒီနာေခတ္ကာလ
A.D ၆၂၂>တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ ဟိဂ်ရသ္ျပဳ၍ မဒီနာသို႔ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဤသို႔ ဟိဂ်ရသ္ျပဳျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ယင္းကာလမွစကာ ဟစ္ဂ်ရီျပကၡဒိန္ကို စတင္ခဲ့သည္။ဤေဖာ္ျပပါ မဒီနာမတိုင္ခင္ မကၠာေခတ္တြင္ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၏ စူရဟ္ေပါင္း ၉၃ စူရဟ္ က်ေရာက္ခဲ့သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေသာင္ဟီးဒ္သေဘာတရားႏွင့္ ေရွးတမန္ေတာ္တို႔၏ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။ ေဖာ္ျပခဲ့ရေသာသူတို႔ကား“ အို…လူသားတို႔၊ အို…ကာဖိရ္အေပါင္းတို႔” ကဲ့သို႔ေသာ အာယာသ္မ်ားျဖစ္သည္။
လမ္းခရီးတြင္ ကူဗာအရပ္၌ ပထမဆုံးဝတ္ေက်ာင္းေတာ္တည္ေဆာက္၍ ပထမဆုံး ဂၽြမၼာဆြလာသ္ကို ဝတ္ျပဳခဲ့သည္။ ကူဗာတြင္၁၄ ရက္မွ်ေနသည္။ ဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ကို မဒီနာၿမိဳ့တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္အပါ အဝင္မုစ္လင္မ္အားလုံး ပါဝင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ မကၠာၿမိဳ့မွ လာေရာက္သူတို႔ႏွင့္ မဒီနာၿမိဳ့မွ အန္ဆြရ္တို႔ကို ပူးေပါင္းၿပီး မုဝါခါသ္ ဟုေခၚသည့္ ညီေနာင္ဖြဲ႔ေပးခဲ့သည္။ မဒိနာၿမိဳ့ကို ဗဟိုျပဳ၍ အစၥလာမ့္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတည္ေဆာက္သည္။ မဒီနာသားတို႔သည္ လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းကို ကၽြမ္းက်င္ၿပီး မကၠာသားတို႔သည္ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းကို ကၽြမ္းက်င္ၾကသည္ျဖစ္၍ မဒီနာၿမိဳ့သည္ စီပြားေရးဗဟိုအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားေတာ့သည္။ မဒီနာေခတ္တြင္ ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ က်ေရာက္ေသာ ေဒသနာလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတည္ေဆာက္မႈဆိုင္ရာ လမ္းညႊန္ခ်က္ျဖစ္သည္။ ယင္းကာလတြင္ က်ေရာက္ေဖာ္ျပခံရသူတို႔ကား “အို…အီမာန္သက္ဝင္ယုံၾကည္သူအေပါင္းတို႔” ျဖစ္သည္။ ဟိဂ်ရီပထမႏွစ္တြင္ ကာကြယ္ေရးအစီစဥ္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ က်ေရာက္ေသာ ကုရ္အာန္က်မ္းကို လမ္းညႊန္အရ မဒီနာေခတ္တြင္က်ေရာက္သည္ဟု ေဖာ္ျပသည္။
မဒီနာၿမိဳ့ရိွေသာ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးျဖစ္သူ ရဟူဒီလူမ်ိဳး အဗ္ဒုလႅာဟ္ ဗင္ ဆလာမ္ႏွင့္ ခရစ္ယာန္ဘုန္းႀကီး အဗူကိုင္စ္တို႔ အစၥလာမ္ကို လက္ခံလာခဲ့သည္။ ထိုမွ်မက အာရဗ္ေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း အစၥလာမ့္ေရးရာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး စိတ္ဝင္စားလာခဲ့ၾကသည္။
A.D ၆၂၃>ဟိဂ်ရီ၂ခုႏွစ္တြင္ မုစ္လင္တို႔အား ညဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္ေနေသာ ရန္ျပဳသူကို ျပန္လည္တြန္းလွန္ခြင့္ အမိန္႔ ဂ်ီဟာဒ္က်ေရာက္လာခဲ့၍ ရန္သူတို႔အားခုခံပိုင္ခြင့္ရွိလာေလသည္။ မဒီနာဝန္းက်င္ရွိလူမ်ိဳးမ်ား အုပ္စုမ်ားႏွင့္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ေလးစားေရး၊ မက်ဴးေက်ာ္ေရးစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ဇကားသ္အမိန္႔၊ဆီြယာမ္ ဥပုဒ္သီလ အမိန္႔က်ေရာက္လာခဲ့သည္။ ကအ္ဗာသို႔မ်က္ႏွာမူ၍ ဆြလာသ္ဝတ္ျပဳအမိန္႔ အိးဒ္ဂါတြင္ အိဒုလ္ဖိသိရ္ဆြလားသ္ကို အစုအေဝးျဖင့္ဝတ္ျပဳျခင္း၊ ပါရွန္းလူမ်ိဳး ဆလ္မာန္ ဖာရစီ အစၥလာမ့္လူ႔ေဘာင္သို႔ ဝင္ေရာက္ျခင္း၊ ဟိဂ်ရီ၂ခုႏွစ္တြင္ ကမာၻ႔သမိုင္းတြင္ အေရးပါေသာ ဗဒရ္စစ္ပြဲျဖစ္ပြား၍ အေရအတြက္ ၃၁၃ရွိေသာ မုစ္လင္မ္တို႔ ေအာင္ပြဲခံရျခင္းဤသို႔အားျဖင့္ ကမာၻ႔သမိုင္းအေျခအေနကို ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ အလီသခင္ ႏွင့္ သမီးေတာ္ဖြာသီမဟ္ သခင္မတို႔ကို ထိမ္းျမားေပးခဲ့သည္။
A.D၆၂၄>ဟိ၈်ရီ ၃ခုႏွစ္တြင္ မူးယစ္ေသစာမ်ားကို ပိတ္ပင္သည့္အမိန္႔ က်ေရာက္သည္။ ဤႏွစ္တြင္ ရမႆြာန္လတြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ေျမးေတာ္အီမာမ္ ဟူစိန္ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အူဟူးဒ္စစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္အမိန္႔ကို မလိုက္နာမႈေၾကာင့္ ေအာင္ပြဲခံရဆဲတြင္ အထိနာ၍ မုစ္လင္မ္တို႔ခံလိုက္ရျခင္း၊ အတိုးစားျခင္းကို ပိတ္ပင္သည့္အမိန္႔၊ မိဘႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာအမိန္႔၊ အေမြခြဲေဝေပးေသာအမိန္႔၊ ဇနီးမယားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာအမိန္႔၊ မုစ္လင္မ္မဟုတ္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားခြင့္မရွိေသာ အမိန္႔မ်ားက်ေရာက္လာခဲ့သည္။
A.D၆၂၅>ဟီဂ်ရီ ၄ခုႏွစ္ ရွာဗာန္တြင္ ေျမးေတာ္ အီမာန္ဟဆန္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ မုစ္လင္မ္အမ်ိဳးသမိးမ်ား “ဟိဂ်ာဗ္”ခႏၶာကိုယ္လုံၿခံဳစြာဝတ္ဆင္ရမည့္အမိန္႔ က်ေရာက္လာခဲ့သည္။ အာရဗ္တို႔သည္ ရာသီဥတုအေျခအေနအရ ဦးေခါင္းကို လုံၿခံဳစြာထားရွိဖုံးအုပ္ေသာ္လာ္း အာရဗ္အမ်ိဳးသမီးတို႔သည္ ခႏၶာကိုယ္လုံျခံဳျခင္းမရွိခဲ့။ သို႔ျဖစ္၍ မဒီနာၿမိဳ့တြင္ မုနာဖိတ္ႏွင့္ ကာဖိရ္တို႔က အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေလွာင္ေျပာင္ရာ ထိုအခ်ိန္တြင္ မုစ္လင္မ္အမ်ိဳးသမီးတို႔ႏွင့္ အျခားအမ်ိဳးသမီးႏွင့္မတူ ခႏၶာကိုယ္လည္း လုံၿခံဳစြာဖံုးအုပ္ရမည့္ အမိန္႔သည္ အလႅာဟ့္ထံေတာ္မွ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည။္ မိမိမူလက ၿခံဳထည္ကိုရင္သားကို ဖုံးအုပ္ကာ ပတ္၍လႊဲခ်ထားရမည္ျဖစ္ေသ္ဟု ကုအာန္ကဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ အရ္ေသာကို လုံးဝိတ္ပင္ေသာအမိန္႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ဗႏူနဆီရီအုပ္စုဝင္မ်ားႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားခ့ဲသည္။
A.D၆၂၆>ဟိဂ်ရီ၅ခုႏွစ္တြင္ ခန္ဒက္စစ္ပြဲအပါအဝင္ စစ္ပြဲမ်ားကို ဆင္ႏြဲခဲ့ရသည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ မဒီနာၿမိဳ့တြင္ရွိစဥ္ကာလ၏ ရက္ေပါင္း၇၃၁ ရက္ကိုစစ္ဆင္ေရး ၂၇ခုတြင္ ကုန္ဆုံးေစခဲ့သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မဒီနာၿမိဳ့စံ ငါးပုံတစ္ပုံအခ်ိန္သည္။စစ္ဆင္ေရးတြင္ ကုန္ဆုံးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုမွ်မက အႀကိမ္ေပါင္း ၅၀ေက်ာ္မွ် ေဒသအသီးသီးသို႔ အစၥလာမ္ေဒသနာပို႔ခ်ရန္ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဤဟိဂ်ရီ ၅ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာအုပ္စုဝင္မ်ား အလုံးအရင္းျဖင့္ အစၥလာမ္ကို လက္ခံလာခဲ့သည္။ A.D ၆၂၇> ဟိဂ်ရီ ၆ခုႏွစ္တြင္ မကၠာသားတို႔ႏွင့္ ဟုဒိုင္ဗီယာစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ အာရဗ္သူရဲေကာင္းႀကီး ခါလစ္ဒ္ဗင္န္ ဝလီဒ္ႏွင့္ အုမရ္ဗင္န္အာစ္တို႔ အစၥလာမ္ကို လက္ခံလာျခင္း၊ ဟုဒိုင္ဗီယာစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို ဆြဟာဗာတို႔ မႀကိဳက္မႏွစ္သက္ေသာ္လည္း တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ရလာဒ္ကို မၾကာခင္ကာလတြင္ ျမင္ေတြ႔ရေတာ့သည္။ ဤစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေနာက္ မကၠာၿမိဳ့ေဒသတြင္ အစၥလာမ္ကို လက္ခံသူမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာခဲ့ေတာ့သည္။ A.D ၆၂၈>ဟိဂ်ရီ-၇ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အႀကီးအကဲမ်ားထံသို႔ အစၥလာမ္သဝဏ္လႊာေပးပို႔ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ ခိုင္ဗရ္စစ္ပြဲကို ဆင္ႏြဲခဲ့သည္။ ခိုင္ဗရ္ေအာင္ပြဲကာလတြင္ အီသီယိုးပီးယား(အဘီဆီးနီးယား)မွ မုစ္လင္မ္တို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ဟုဒိုင္ဗီယာစာခ်ဳပ္အရ မကၠာၿမိဳ့မွ မဒိနာၿမိဲ့သို႔ လာေရာက္ခြင့္ မရွိေသာ မုစ္လင္မ္တို႔သည္ ၾကားစခန္းတြင္ သီးျခားရပ္တည္၍ ေျပာက္ၾကားစစ္ဆင္ေရး ဆင္ႏြဲျခင္းျပဳခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ မုလင္မ္တို႔ အြမၼရာျပဳရန္ မကၠာသို႔ သြားေရာက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ ကြာရွင္းျခင္း၊ ထိမ္းျမားျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမိန္႔မ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား က်ေရာက္ခဲ့သည္။ A.D ၆၂၉-၆၃၀>ဟိဂ်ရီ ၈ခုႏွစ္တြင္ မကၠာသားတို႔သည္။ ဟုဒိုင္ဗီယာစာခ်ဳပ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ၾက၍ မုစ္လင္မ္တို႔ မကၠာသို႔ ခ်ီတက္ကာ ေအာင္ပြဲခံရျခင္း၊ ဤမွ်ႀကီးမားလွေသာေအာင္ပြဲကို ေသြးေျမမက်ေအာင္ တမန္ေတာ္ျမတ္က စီစဥ္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ မကၠာၿမိဳ့ေတာ္ရွိ မတရားသိမ္းပိုက္ခဲ့ေသာ အိုးအိမ္ဥစၥာပစၥည္းမ်ား အတြက္ လက္စားေခ်ျခင္းမျပဳခဲ့ပါ။ ကအ္ဗာေက်ာင္းေတာ္၏ ေသာ့ကိုပ္ငလွ်င္ မူလေဂါပကတို႔လက္တြင္ အပ္ႏွံခဲ့သည္။ ဤတြင္ အလုံးအရင္းႏွင့္ အစၥလာမ္ကို လက္ခံလာျခင္း၊ ကအ္ဗာဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ကို သန္႔စင္ေစျခင္း၊ အတိတ္ကာလ၏ ဓေလ့ဆိုးမ်ားကို ဖယ္ရွားခဲ့သည္။ ဤႏွစ္တြင္ဟုႏိုင္န္စစ္ပြဲလည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
A.D၆၃၀-၆၃၁>ဟိဂ်ရီ ၉ခုႏွစ္တြင္ အာေရဗ်ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ လူအမ်ားအျပား အစၥလာမ္ကို လက္ခံလာျခင္း၊မဒီနာၿမိဳ့သို႔ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမျပတ္လာေရာက္ျခင္း၊ အဗူဗကရ္သခင္ႀကီးကို ဦးေဆာင္ေစ၍ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)က ပထမဆုံး ဟဂ်္ကိုျပဳခဲ့သည္။ အတိုးအညြန္႔စားျခင္းကို ပိတ္ပင္သည့္ဥပေဒျပဌာန္းခဲ့သည္။
A.D ၆၃၁>ဟိဂ်ရီ ၁၀ခုႏွစ္၊ သဗုက္စစ္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ဤႏွစ္ရမၼႆြန္လတြင္ ဆီြယာမ္ဥပုဒ္သီလ ေဆာက္တည္ျခင္းသည္ တမန္ေတာ္ျမတ္အတြက္ေနာက္ဆုံးျဖစ္ခဲ့ရသည္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ေနာက္ဆုံးဟဂ်္မိန္႔ခြန္းကို လူသားတစ္သိန္းေက်ာ္ေရွ့ေမွာက္တြင္ ေဟာၾကားျခင္းျဖင့္ ကမာၻ႔လူသားတို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာခဲ့သည္။ A.D ၆၃၂> ဟိဂ်ရီ ၁၁ခုႏွစ္တြင္ ဆြဖရ္လမွစ၍ တမန္ေတာ္ျမတ္ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့သည္။ ရဗီေအာဝ္ဝလ္လ ၁၂ရက္၊ ဟိဂ်ရီ ၁၁ခုႏွစ္တြင္ ဝဖသ္ျဖစ္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
ေရွးက်မ္းဂန္မ်ားမွ တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ပြင့္မည့္အေၾကာင္း ေဟာကိန္းမ်ား
(က) ခရစ္ယာန္က်မ္းစာမ်ား
အို…အာဒမ္၊ သူ႔အားႀကိဳဆိုလွဲ႔ပါ။ သူကားပထမဆုံးလူသားတည္း။ အသင့္ေနာက္ႏွစ္မ်ားစြာ အၾကာတြင္ တမန္ေတာ္အျဖစ္ပြင့္လာမည့္သူတည္း။ အရာခပ္သိမ္းကို သူ႔အတြက္သာ ဖန္ဆင္းထားသည္။ ကမာၻကို သူကအလင္းေဆာင္အံ့ အရာရာကို မဖန္ဆင္းခင္ ႏွစ္ ၆၀၀၀၀ အလ်င္ကထဲက သူ႔ဝိဥာဥ္ကရွိႏွင့္ၿပီးျဖစ္၏ ။
(ခ) ဓမၼေဟာင္းက်မ္း
ေကာလည္ရာက်မ္း-(၁၈း၁၅-၁၈) ေမာေရွကဲ့သို႔ေသာ တမန္ေတာ္တစ္ပါးပြင့္အံ့။
(ဂ) ဓမၼသစ္က်မ္း-ရွင္ေယာဟန္-၁၄း၁၅၊ သမၼာတရားကိုျပေသာ ဝိဥာဥ္ေတာ္ပြင့္ေစအံ့။ ခပ္သိမ္းေသာအရာတို႔ကို တင္ျပအံ့။ ရွင္ေယာဟန္-၁၈း၁၇၊ ငါမသြားခဲ့ေသာ္ ပါရာကလိတပ္ ပြင့္မလာၿပီ။ ယခုမေျပာေသး၊ အသင္တို႔ ယခုမခံႏိုင္၊ သမၼာတရားကို အႄကြင္းမဲ့ေဟာအံ့။အလိုအေလ်ာက္မဟုတ္၊ ေနာင္လာလတၱံ႔အရာေဟာအံ့။
(ဃ) ဟိႏၵဴက်မ္း-(ကလႅကီ၏ ေထရုပၸတၱိက်မ္း) ၁။ ေနာက္ဆုံးပြင့္မည့္ ကလႅကီဘုရား ဆီမၺလဒီပအရပ္မွာပြင့္အံ့။ ၂။ ဟိႏၵီသကၠရာဇ္ ၆၂၇ ခုႏွစ္၊ဗိုက္စခလဆန္း ၁၂ရက္၊ ေနထြက္ၿပီး ၂နာရီခန္႔မွာပြင့္ဖြားအံ့။
၃။ ဂူတြင္တရားက်င့္စဥ္ ပရရွရမ္ ေကာင္းကင္တမန္ကတဆင့္ ဗ်ာဒိတ္ရအံ့။
၄။ ဆိမၺဒီပ၏ ရာနီက ကိုယ္စားလွယ္မွတစ္ဆင့္ လက္ထပ္ရန္ကမ္းလွမ္းအံ့။
၅။ ေျမာက္ဘက္ေတာင္နားမွ ထြက္ခြာအံ့။
(င) ဗုဒၶဘာသာက်မ္း (ဗုေဒၶါပရာဏ္က်မ္း)
အာနႏၵာက…အရွင္ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံသြားခဲ့ေသာ္ ဤေလာက၌ လူသတၱဝါတို႔အား အဘယ္မည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္က တရားျပအံ့။
ဗုဒၶ…၁။ ငါပထမ မဟုတ္၊ ေနာ္ဆုံးမဟုတ္၊ ေနာက္ဆုံးေခတ္ႏွင့္ညီစြာတစ္ပါးပြင့္အ့ံ။
၂။ ကဲ့ရဲ့ဘြယ္ရာ အျပစ္မ်ားမွ စင္ၾကယ္အ့ံ။
၃။ ႏွလုံးဟဒယဝတၴဳသည္ သဒၶါတရားဓာတ္ေတာ္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ႏွင့္ အတိျပည့္စုံအံ့။ တေလာကလုံး က်က္သေရတိုး စည္းစိမ္ဥစၥာမ်ားအံ့။
၄။ ေဝေနယ်လူ သတၱဝါအေပါင္း၏ အတိဥကၠ႒ျဖစ္အ့ံ။
၅။ တရားဥာဏ္ေတာ္ႏွင့္ယွဥ္အံ့၊ တရားကို ျပည့္ဝစြာေဟာအံ့။
က်မ္းကိုးစာရင္း
(1) ISLAM AND BUDDHISM IN THE MODERN by IMRAN NAZAR HOSEW
(2) ISLAM AND BUDDHISM by DR.ZAKIR NAIK
(3) BUDDHIST- MUSLIM DIALOGUE by DR.CHANDRA MUZAFFAR.
ဘာသာျပန္သူ နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာ ဝါးခယ္မ ….
စီစဥ္တင္ဆက္သူ မိုးစက္